2.1.5. De overgang naar duurzame en slimme mobiliteit versnellen
Vervoer is goed voor een kwart van de broeikasgasemissies van de EU en neemt nog steeds toe. Om klimaatneutraliteit te realiseren, moeten tegen 2050 de vervoersemissies met 90 % zijn afgenomen. Zowel het vervoer over de weg als dat per spoor, door de lucht en over het water zal moeten bijdragen tot die vermindering. Voor duurzaam vervoer moet worden uitgegaan van de gebruikers, voor wie er beter betaalbare, toegankelijkere, gezondere en schonere alternatieven voor hun huidige wijze van vervoer moeten komen. Om deze uitdaging met succes aan te gaan, zal de Commissie in 2020 een strategie voor duurzame en slimme mobiliteit vaststellen, die alle emissiebronnen zal aanpakken.
Multimodaal vervoer vraagt om een krachtige impuls. Dit zal de efficiëntie van het vervoerssysteem vergroten. In de eerste plaats zou een aanzienlijk deel van de 75 % van het binnenlands vervoer die nu over de weg plaatsvindt, voortaan via het spoor en de binnenwateren moeten geschieden. Dit vereist maatregelen om de spoorwegen en de binnenwateren beter te beheren en de capaciteit daarvan te vergroten, iets waarvoor de Commissie tegen 2021 voorstellen zal doen. De Commissie zal ook overwegen het bestaande voorstel tot herziening van de richtlijn gecombineerd vervoer 18 in te trekken en een nieuw voorstel in te dienen om van deze richtlijn een doeltreffend instrument te maken ter ondersteuning van multimodaal goederenvervoer over het spoor en via de binnenwateren, met inbegrip van de kustvaart. Op het gebied van de luchtvaart moeten de werkzaamheden met betrekking tot de goedkeuring van het voorstel van de Commissie voor een echt gemeenschappelijk Europees luchtruim worden hervat, aangezien dit zal bijdragen tot een aanzienlijke vermindering van de luchtvaartemissies.
Geautomatiseerde en geconnecteerde multimodale mobiliteit zal een steeds grotere rol spelen, samen met de slimme verkeersbeheersystemen die digitalisering mogelijk maakt. Het vervoerssysteem en de infrastructuur van de EU zullen geschikt worden gemaakt voor de ondersteuning van nieuwe duurzame mobiliteitsdiensten die verkeersopstoppingen en milieuverontreiniging kunnen doen verminderen, met name in stedelijke gebieden. De Commissie zal via haar financieringsinstrumenten, zoals de Connecting Europe Facility, bijdragen aan de ontwikkeling van slimme systemen voor verkeersbeheer en oplossingen in het kader van “mobiliteit als dienst”.
De gevolgen van het vervoer voor het milieu en de gezondheid moeten in de vervoersprijzen tot uitdrukking komen. De subsidies voor fossiele brandstoffen moeten worden afgeschaft en de Commissie zal, in het kader van de herziening van de energiebelastingrichtlijn, zich buigen over de huidige belastingvrijstellingen, waaronder die voor brandstof voor de luchtvaart en de maritieme sector, en nagaan hoe eventuele mazen het best kunnen worden gedicht. Zo ook zal de Commissie voorstellen de Europese handel in emissierechten uit te breiden tot de maritieme sector en om het kosteloos aan luchtvaartmaatschappijen toewijzen van emissierechten in het kader van de EU-regeling voor de handel in emissierechten te beperken. Daarbij zal worden gezorgd voor coördinatie met het optreden op mondiaal niveau, met name binnen de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie en de Internationale Maritieme Organisatie. De Commissie zal ook opnieuw politiek overwegen hoe rekeningrijden effectief kan worden ingevoerd in de EU. Zij verzoekt het Europees Parlement en de Raad het hoge ambitieniveau van het oorspronkelijke voorstel van de Commissie voor de “Eurovignet-richtlijn te handhaven” 19 , en is bereid dit voorstel zo nodig in te trekken en alternatieve maatregelen voor te stellen.
De EU moet tegelijkertijd de productie en het gebruik van duurzame alternatieve vervoersbrandstoffen vergroten. Tegen 2025 zullen ongeveer 1 miljoen openbare oplaad- en tankstations nodig zijn voor de verwachte 13 miljoen emissievrije en emissiearme voertuigen op de Europese wegen. De Commissie zal de uitrol van openbare oplaad- en tankpunten ondersteunen waar sprake is van aanhoudende tekorten, met name waar het gaat om langeafstandsreizen en in dunnerbevolkte gebieden, en zal ter ondersteuning hiervan zo spoedig mogelijk een nieuwe oproep tot financiering doen uitgaan. Deze maatregelen zullen een aanvulling vormen op de maatregelen die op nationaal niveau zijn genomen. De Commissie zal bezien wat de wetgevingsopties zijn om de productie en het gebruik van duurzame alternatieve brandstoffen voor de verschillende vervoerswijzen te stimuleren. De Commissie zal ook de richtlijn betreffende infrastructuur voor alternatieve brandstoffen 20 en de TEN-V-verordening herzien om de overgang naar emissievrije en emissiearme voertuigen en schepen te versnellen.
Het vervoer moet beduidend minder vervuilend worden, met name in steden. Een combinatie van maatregelen moet een oplossing voor emissies en het dichtslibben van steden bieden en het openbaar vervoer verbeteren. De Commissie zal strengere normen voor de emissie van luchtverontreinigende stoffen voor voertuigen met verbrandingsmotoren voorstellen. De Commissie zal ook voorstellen om de wetgeving inzake de CO2-emissienormen voor auto’s en bestelwagens tegen juni 2021 te herzien, zodat er vanaf 2025 een duidelijk traject naar emissievrije mobiliteit kan worden gevolgd. Tegelijkertijd zal zij overwegen de Europese handel in emissierechten ook op het wegvervoer toe te passen, als aanvulling op bestaande en toekomstige CO2-emissienormen voor voertuigen. Zij zal actie ondernemen op het gebied van het zeevervoer, onder meer om de toegang van de meest vervuilende schepen tot de havens in de EU te reguleren en aangemeerde schepen ertoe te verplichten om gebruik te maken van walstroom. Zo ook moet de luchtkwaliteit in de buurt van luchthavens worden verbeterd door de uitstoot van verontreinigende stoffen door vliegtuigen en als gevolg van luchthavenactiviteiten aan te pakken.
